TPW powstało w 1977 roku z inicjatywy ówczesnego dyrektora Muzeum Ziemi Wieluńskiej - Tadeusza Olejnika. Postawiło sobie za zadanie miedzy innymi popularyzowanie wiedzy o przeszłości miasta, opiekę nad zabytkami architektury, inicjowanie wydawnictw naukowych o Wieluniu, wspieranie wszelkich inicjatyw kulturalnych, troskę o estetykę miasta.
Z inicjatywy TPW zorganizowano w 1983 r. obchody jubileuszu 700-lecia miasta Wielunia, w 1995 r, światowe forum miast otwartych, bombardowanych podczas II wojny światowej.
W 1989 roku było współorganizatorem sesji naukowej z okazji 50 rocznicy zburzenia miasta Wielunia przez niemieckie lotnictwo, zorganizowało sesje naukowa w związku z obchodami 700-lecia Wielunia. Z inicjatywy TPW odsłonięto i wyeksponowano fundamenty zburzonej przez Niemców kolegiaty wieluńskiej. Poważnym osiągnięciem TPW jest działalność edytorska poświęcona Wieluniowi i ziemi wieluńskiej.
W 1984 roku TPW zdobyło I miejsce w ogólnopolskim konkursie towarzystw regionalnych "Bliżej regionu, bliżej kraju” a podczas lustracji woj. sieradzkiego w 1988 roku uzyskało najwyższa notę spośród towarzystw społeczno - kulturalnych . Za swoją działalność było nagradzane dyplomami Ministra Kultury i Sztuki. Przedstawiciel TPW przez wiele lat reprezentował woj. Sieradzkie w Radzie Krajowej Regionalnych Towarzystw Kultury.
Od 1996 r. działa aktywnie przy TPW Sekcja Cyklistów "RELAKS". Dużą popularnością wśród mieszkańców miasta cieszą się cykl spotkań z wybitnymi wielunianami "LUDZIE I ICH PASJE" oraz konkursy historyczne i turystyczno-krajoznawcze dla dzieci i młodzieży organizowane wspólnie z MiGBP w Wieluniu.
TPW sprawuje opiekę nad mogiłami osób zasłużonych dla miasta. Z inicjatywy Towarzystwa odnowiono nagrobki Joanny Żubrowej, Felicji Rymarkiewicz, Pelagii Zasadzińskiej oraz odsłonięto tablicę pamiątkową na grobie bohaterskiego majora pilota Mieczysława Kałuży.
Na wniosek TPW w Parku Miejskim im. Żwirki i Wigury Urząd Miejski zamontował tablice informacyjne z nazwa parku. Z inicjatywy Towarzystwa park przy ulicy Wojska Polskiego nazwano imieniem majora pilota Mieczysława Kałuży. Istotnym elementem działalności TPW są konsultacje z zakresu historii miasta, udzielane studentom i uczniom. Obecnie TPW liczy 207 członków.
Zarząd TPW:
Magdalena Kopańska - prezes
Zbigniew Rybczyński - wiceprezes
Magdalena Przesmycka - skarbnik
Marek Patyk - sekretarz
Stanisław Pioruński - członek
Komisja Rewizyjna:
Wacław Urbaniak - przewodniczący
Ewa Pabisiak-Matuszczyk - członek
Bożena Skupińska - członek
Siedziba i kontakt:
Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Wieluniu
ul. Narutowicza 4
98-300 Wieluń
Pokój nr 7 (parter)